Dikkat:HATALAR

ERTAN HATİPOĞLU

Marmara Üniversitesi, BESYO. Öğretim Görevlisi

100 sprint yarışlarında sporcularının derecelerini etkileyen 3 faktör vardır:takoz çıkışı, maksimal sürat ve özel dayanıklılık. Takoz çıkışı faktörü mesafenin 25-30 metresine kadar etkisini sürdürür.Bundan dolayı 100m. Ve özellikle 60m. Salon yarışlarında çok önemli faktördür.İyi çıkışa sahip olan sprinter, kısa mesafe yarışlarında kendisine büyük avantaj sağlamış olur. Bizim sprinterlerimiz yıllarca takoz çıkışında yapılan hatalar yüzünden, dünyadaki sayılı meslektaşlarının yanında gereken başarılara ulaşamamaktadırlar.

Bir sporcunun süratli çıkış yapması için sadece sürat-kuvvet özelliklerine sahip olması yeterli değildir. Bunun yanında teknik,hareket becerisi yönünden de iyi olması gerekir.

Dünyada başarılı takoz çıkışı yapabilen birçok örnekler vardır.Sizin için olimpiyat şampiyonu Valeri Borzov’un olağanüstü çıkışının bazı bölümlerini araştırdık ve bir başka meslektaşı ile karşılaştırdık. Borzov’un 100m. yarışlarını izlerken,ilk bakışta sanki 2.50m. yarışlarını kazanıyor, oysa ki olayı iyice inceledikten sonra sebebi kendiliğinden ortaya çıkıyor. Borzov çıkışında mantıklı, özellikle ekonomik hareketler sonucu, enerji tasarrufu yaparak, farklı şekilde zaferden zafere koşuyordu.Onun mükemmel takoz çıkışı olduğunun ispatı da ,60m. Salon Avrupa Şampiyonaları’nda 7 kez birinci olmasıdır.

Tabanca sesinden sonra, sprinter her iki ayağı ile takozu iterek,aynı anda ellerini de pistten ayırarak ,harekete geçer. Daha sonra ağırlık merkezi önde ,gövdesi ise pistin üzerinde “askı”durumundadır. Dengeyi kaybetmemek için yapılması gereken arkada olan dizi çabuk ileri çekmektir. Böylece sporcu “ileri-yukarı” hareketini tamamlamış olur. Genelde, bu pozisyonda yapılan hatalar şunlardır:

1. Dizi çekerken ayak bileğini kendisine “depolamak”.

Bileği ileri değil , kalçaya doğru çekmek.

2.Takozda kalan bileğin erken açılması. (şekil 2 ve 5)

Belirttiğimiz hatalar sonucu kalçanın fazla yukarı kalkmasına yol açar ve sporcunun süratli bir şekilde ilerlemesine mani olur. Sprinter havada “askılık” şeklinde kalır ve kolların dengesi de bozulur.

Borzov oldukça çabuk dizini çeker(şekil 1). O anda gövde ile baldır açısı 30 derecedir. Diğer sporcunun ise daha fazladır. Diz gereken anda hareketini bitiremediği için , daha sonraki uçuş fazında bunu telafi etmek çabasındadır. Bu tür çıkışlarda baktığımızda, daha fazla atlamaya benzediklerini görürüz. Teknik açıdan doğru bir takoz çıkışı ise , sprinterin takozdan çabuk fırlamasına benzetebiliriz.

Takozdan ayrılırken kalça pozisyonuna dikkat etmek gerekir. Borzov (şekil 3) itiş bacağı ,kalça,gövde ve kafası düz(yatay) bir şekilde olduklarını görebiliriz.Bu pozisyon atletin tüm gücüyle ileri fırlamasını sağlar ve daha sonra gereken (arzulanan) arttırmayıda yakalamaya neden olur. Diğer sporcuda gövde ile kafa pist ile paralel durumdadır(şekil 6). Bundan dolayı kalça çok gerilerde kalır ve atletin kullandığı güç diğer yönlere dağılır. Gereken artırmayı daha sonra yakalayamaz.

Yarışın birinci adımından sonra, sporcunun ağırlık merkezi gerekenden fazla ileri gitmiş ise, bundan sonraki yapılan fulelerde amortizasyon fazının zamanı artar. Bunun için, o hataya kapılmış sprinterlerin harcadıkları enerji oldukça fazladır. Mesafenin ilerleyen bölümlerinde takoz çıkışında yapılan hataların bedelini mutlaka faiziyle “ÖDERLER”.

Yayına Hazırlayan :